Egun gutxi barru, Urriaren 14ean hain zuzen ere hasiko da NahiArte by FormArteren inbertsio-txanda. Desgaitasun psikiko edo/eta intelektuala duten pertsonek beren sorkuntza-ahalmen guztia zabaltzea, lan-irteera bat aurkitzen laguntzea eta haien gizarteratzea sustatzea helburu dituen proiektua. William Plomerren arabera, “sormena itxuraz deskonektatuta dagoena konektatzeko ahalmena da”, baina Bizkaian gutxi dira FormArtek egiten duen moduan desgaitasunak dituzten pertsonei laguntzeko zerbait egiten duten erakundeak. Desgaitasuna eta sormena bateraezinak al dira? Inola ere ez.
Zer da sormena?
Tabu asko dago sormenaz hitz egiteko orduan. Oro har, gizarteak kontzeptu hau artistekin lotzen dugu: musikariekin, diseinatzaileekin, pintoreekin… arte-diziplina horietan aritzen diren pertsonak baino ez direla pertsona sortzaileak pentsatuz.
Hala ere, edozein diziplinatan irudimena eta sormena hasieratik munduaren motorra direla ahaztu egiten dugu. Arazo bati irtenbide bat bilatzeko sortzen da guztia, eta ondoren, hari erantzuten dion ideia bat sortzen da. Bai eguneroko lanean bai egitandi batean, pentsamenduak aldez aurreko ezagutzetan oinarritua dagoen zerbait berri sortzen du eta hor bertan sortzen da sormen-prozesu bat. Egia da sormena ez dela arazoak konpondu nahi direnean bakarrik sortzen, zerbait komunikatu nahi denean ere sortzen dela. Gure adimenak mezua nola transmititu nahi duen bilatzen du, eta, edozein formatakoa izanda ere (ahozko hizkuntzaren, hizkuntza idatziaren, pintorikoaren, musikalaren… bidez) mezua igortzea lortzen badugu, gure garuna sormen-prozesu bat sortzen ari da.
Gainera, sortzen dugunean, oxitozina edo betaendorfina bezalako hormonak aktibatzean, pertsona adimentsuagoak bihurtzen gara, eta, ondorioz, gaitasun handiagokoak, proaktiboagoak, irekiagoak eta, ondorioz, zoriontsuagoak.
Sormena desgaitasuna duten pertsonetan
Desgaitasunen bat duen pertsona, askotan, gabetuta sentitzen da artea eta kultura bezalako jarduerak egiteko. Hala ere, arte-adierazpenen erakargarritasunak interesa sortzen du zailtasunak dituzten pertsonengan ere, pertsona bezala aberasten eta haien ikuspegiak zabaltzen laguntzen dien mundua.
Beraien ideiak eta sentimenduak transmititzea zaila egiten zaien pertsonei, arte-jarduerak horretarako mekanismorik egokiena dira. Arteak pertsona guztien sorkuntza-bultzada asetzen du eta desgaitasunak dituzten pertsonetan du eraginik handiena barruan dutena garatzeko eta komunikatzeko orduan.
Horretarako, ezinbestekoa da atmosferak eta inklusio-inguruneak sortzea, testuinguru horretan, elkarlanean sorkuntza-prozesu baterako prest dauden desgaitasunak duten pertsonak talentu hori bakarka garatzeko modua aurkitu ahal izateko. Horrekin batera, sormenaren bidez emaitzak lortzeak ondorio asko ditu:
- Autoestimu handiagoa sortzen dute. Onarpenari eta integratuta sentitzeari esker, gutxiespenari beldurra galtzen zaio eta kanpotik datozen edo autoinposatutako mugak ahazten dira.
- Ideiak, emozioak eta sentimenduak adierazteko modua hobetzen du eta harreman sozialak sustatzen laguntzen du.
- Nortasuna indartzen du portaera-eredu egokiak sortuz, ikasten ari den diziplina garatzeari eta ikaskideekin, irakasleekin, tutoreekin eta abarrekin bizitzeari esker.
- Ezaugarri sozial berriak aurkitzen laguntzen du. Aurreko alderdiak sormenarentzako mesedegarri direnez, independentzia eta autokonfiantza handiagoa sortzen ditu.
Azken finean, desgaitasuna duten pertsonek aurrerapen pertsonalerako mekanismo bat eta berezko gaitasunaren garapena aurkitu dezakete arte eta sormen diziplinetan. Gizarteratzeko giro erosoak eta seguruak sortu besterik ez dugu egin behar, non haien sormena bultzatzen duten ezagutzak ikasi ahal izango duten.
Albert Einsteinek esan zuenez, “sormena dibertitzen ari den adimena da”. Beraz, dibertimendua sustatuz, eta adimena sustatzen ari gara.