EINek 2019an egindako ‘Desgaitasunen bat duten pertsonen enplegua’ urteko azterlanak desgaitasuna duten pertsonen langabezia-tasa %25,2koa dela adierazten du. Izan ere, desgaitasunen bat dutenen pertsonen tasa lanean %25,8koa da, desgaitasunen bat duten pertsonek lan-merkatuan duten parte-hartzea oraindik nahikoa ez dela erakusten duen datua, eta, 2020ko txostenaren zain, okerrera egingo duela aurreikusten da krisi ekonomikoaren eta estatuko atzeraldiaren ondorioz.
Desgaitasunen bat duten 4 pertsonatik batek bakarrik enplegua izatea lan-merkatuan oztopo ugari daudela erakusten du, baina ez hori bakarrik, baizik eta prekarietate-maila handia ere badagoela lanean ari diren pertsonen lanbide gehienetan, eta hainbat arrazoi daude estatistika horiek gertatzeko.
Azpiegiturarik eza
Desgaitasun motorren kasuan batez ere, eragozpenik gabe mugitzeko benetan egokiak diren eraikin, kale eta instalazioen kopurua oso txikia da. Egia da instalazio publiko gehienek mugikortasunari egokitutako azpiegiturak dituztela.
Autoestimua
Egia da, halaber, ahalmenen bat duten pertsona askok ez dutela beren buruarengan konfiantzarik lan-merkatuan sartzen saiatzeko, bere izaera oztopo bat izango dela pentsatzen dutelako.
Espezializazioa
Egia da lan-merkatuan gero eta aukera gutxiago dagoela kualifikatu gabeko lanpostuetan lan egiteko, eta gero eta espezializatuago dago langileen eskaera. Enpresek, batez ere sektore jakin batzuetan, hala nola industrian eta teknologian, pertsona gutxik duten prestakuntza oso teknikoa behar duten gero eta lanpostu gehiago bilatzen dituzte.
Gizartearen harrera ona
Gizartea gero eta kontzientziatuago dagoen arren, oraindik badira desgaitasunen bat duten pertsonek ekoizpen-lanak egiteko gaitasun nahikoa ez dutela uste duten pertsonak, eta hori da, hain zuzen ere, desgaitasunen bat duten pertsonek lanik ez lortzeko arrazoi nagusietako bat. Enplegu-emaile asko ez dute beraien izaera ondo ezagutzen, eta ez dute jakiten nola heldu egoerari eta nola jardun; beraz, hezkuntza-arazoa da.
Kasu askotan, desgaitasuna duten pertsonak baztertzearen arrazoia ez da eraginkortasuna, baizik eta profesional hauei buruzko topikoak. Baina oztopo horiek haustean, enpresak aniztasunari esker aberasten dira. Lan-giroa hobetzea profil berriak sartuz, lankideak lan-munduan sartzen laguntzean gustura egotea, salmentak areagotzea bezeroek integrazioarekiko konpromisoa eskertzen dutelako eta gizarte kohesionatuago bat eraikitzeko konpromiso hori izatea, besteak beste.
Desgaitasunen bat duten hautagaietan eragina duten desoreka hauek hainbat neurriren bidez konpondu daitezke, hala nola egokitutako azpiegiturekin mugikortasuna erraztea, desgaitasunen bat duten pertsonen %55ek muga fisikoren bat jasaten baitute, EINen arabera. Enpresek ere barne-komunikazioko bideak antolatu ditzakete, desgaitasunen bat duten pertsona batzuk, gutxiengoa izan arren, beren egoera partikularrari buruz berba egitea sahiesten dutelarik. Halaber, funtsezkoa da Giza Baliabideen arloko prestakuntza-planak eta plan politikoak izatea, lankideek arazoren bat izanez gero berehala erantzun ahal izateko. Eta, azkenik, enpresek zergei dagokienez zer laguntza ematen dituzten jakin behar dute, eta zer laguntza ekonomiko ematen dituzten lan-eremuak egokitzeko, administrazio publikoek desgaitasunen bat duten pertsonak kontratatzeko laguntzen bidez.
Integrazio soziala bultzatzen duten enpresen adibideak asko dira, eta horietako bat gertu dugu gure lurraldean. NahiArte by Formarte, gurekin inbertsio-txanda bati ekin diotenak, desgaitasun psikiko edo/eta intelektuala duten pertsona askoren aukera eta lan-irteera da. Lan-merkatua eskura izateko borrokatzen duen proiektu bakarra eta etorkizunekoa.